Süleyman Sırrı Kumbasar 1880-1960

1880 Yılında Çimil Başköy’ de doğdu. Erzurum’ da Cimilli Yetim Hoca’ nın medresesinde ders gördü. Daha soma İstanbul’ a giderek Ayan Reisi Asım Efendi ve Şeyhülislâm Mustafa Sabri Efendiden dersler aldı. 1914 yılında 1. dünya savaşı başlayınca Cimil’ e geri döndü.

Aşağı Çoruh boyunda Rus işgalinin başlaması ve yerli Ermeni halkın hareketlenmesi üzerine işgale karşı koymak ve müslüman halkı katliamlardan korumak üzere silaha sarıldı. Etrafına topladığı 380 kişi ile birlikte bir milis grubu oluşturdu.

Erzurum-îspir-Bayburt çevresinde yerli Ermenilerle birlikte işgalci Rus ordusunun içindeki Ermeni subay ve askerlerinden oluşan “Gönüllü Ermeni Kolordusu” faaliyet gösteriyordu.

Bu kolordunun görevi bölgede yaşayan müslüman halkı bu topraklardan sürüp çıkarmak ve imha etmekti.

Rus ordusunca desteklenen ve Rus silahlarıyla donatılan bu gönüllü kolordu 800 piyade, 200 süvari ve 4 toptan meydana gelmişti. Çoruh boyunca Türk kuvvetlerine komuta eden Halit Paşa Ruslarla savaşırken Süleyman Sırrı Kumbasar’ da Çimil, Hodoçur, Mohorgut, İspir, Bayburt hattında Ermeni Kolordusuna karşı sadece 380 kişi ile ve piyade tüfekleriyle savaşıyordu.

Hodoçur ve Mohorgut’ ta yığınak yapan Ermenilerin cephane ikmal ve yönetim merkezi Bayburt’tu. Onun için İspir çevresindeki Ermeni kuvvetlerinin Bayburt’ la ilişkisini kesmek gerekliydi. İspir Müftüsü Mustafa Başkapan başkanlığında güçlü bir direniş örgütü kuruldu.

Bu direniş grubu İspir’ i Bayburt’a bağlayan yol ve geçitleri kontrol altına aldı. Bayburt’ tan Hodoçur’a gitmekte olan bir cephane konvoyu Kerap köyünden Mustafa ve Osman Çavuşlar tarafından Kabanköprü’ de vuruldu. Cephanelere el konuldu.

Yine Erzurum’ dan yola çıkan Taşnak Reisi Zakaryan ile iki kişilik postası Tortum’ un cesur yiğitleri tarafından imha edildi. Merkezi Bayburt olan Ermeni kuvvetlerine komuta eden Arşek Paşa böylece civardaki Ermeni kuvvetleriyle irtibatını kaybetti. Bu durum Ermenilerde büyük bir moral çöküntüsü yarattı. Belirli bölgelerde etrafı Süleyman Sim Kumbasar gibi milis güçleriyle kuşatıldı. Rusların Brest-Litowski antlaşmasıyla çekilmeye başlamasıyla birlikte Ermenilerin arkalarındaki güç de kayboldu.

Diğer bölgelerdeki Ermeni güçleri bertaraf edildiği halde, Hodoçur ve Mohorgut kalelerine sığınan Ermeni silahlı güçlerini buradan çıkarıp atmak mümkün olmuyordu. Burada savaşan diğer milis güçlerinin yanında Süleyman Sırrı Kumbasar’ da büyük yararlılıklar göstermiştir. Kalelerin topla dövülmesi gerekiyordu.

25 Şubat 1918′ de İspir’ i Ruslardan kurtaran Yüzbaşı Ziya Bey komutasındaki Türk Birliği ertesi gün Hodoçur ve Mohorgut kalelerini topa tutarak kuşatma> ı yapan milis güçleriyle birlikte bu iki Ermeni merkezini de ele geçirmiştir.

Ispir ve çevresinde yaşayan Müslüman Türk halkının Ermenıler tarafından katledilmesini önlemede büyük yararlılıkları görülen Süle>man Sırr. Kumbasar “Sarıklı Kahramanlar” arasında yerini aldı. Daha sonra Hodoçur’a (Sıra Konaklar) yerleşen Kumbasar, 1960 yılında öldü. Mezarı Hodoçur’dadır.

Kaynak : Ali Taşpınar – Rize Tarihi