15. Yüzyılda Rize Kazasında Nüfus Durumu

Trabzon Sancak Beyi Kasım Bey ,buradan bazı aileleri sürgün olarak Rumeli’ne gönderirken, gönüllü olarak da Kırım’a göç edenler çoğunluktadır.

Bunlar ticaret amaçlı olarak kaza merkezinde oturan ve ipek yolunu kontrol eden topluluklardı.

Rum, Ermeni, Venedik ve Cenevizlilerden oluşan bu toplumun büyük bir kısmı siyasi ve askeri hakimiyet ellerinden çıkınca kendiliklerinden Rize’den ayrılmışlardır.

1-Rize Kazasının Merkez Nüfusu : 1486 yılı itibariyle şehrin nüfusu şöyledir.

1108 kişiden oluşan Hıristiyah nüfusun % 87.99′ u hane, % 10.83 ‘ ü dul ve % 1.17 ‘ si bekâr idi. 31 nefer kale görevlisinden 6 neferin Trabzon sancağının dışındaki sancaklardan geldiği belirtilirken geriye kalan 25 neferin nereden geldikleri konusunda bir bilgi verilmemektedir.

2-Rize Kazasının Toplam Nüfusu

1486 yılında kazaya bağlı 28 köy ile adı yazılmamış 1 köy ve 9 hisseli köyle birlikte toplam 38 köy bulunmaktaydı. Kesanos adıyla iki köy kaydedilmiştir. Bu köylere ait 92 hisse mevcuttu. Kazadaki 38 köy haricinde yerleşim birimi olarak 1 şehir ile 1 de kale bulunmaktaydı.

Böylece kazada iskân merkezi sayısı 40 olarak tesbit edilmektedir. Hıristiyan nüfusun % 89.74′ ü haneler, % 1.48′ i bekârlar, % 8.53 ‘ ü dullar ve % 0.23 ‘ ü de baştinelerden meydana gelmekteydi. Askeri görevli olan müsellemler ise 222 kişilik nüfusla % 0.74, yamaklar da 182 kişilik nüfusla % 0.60′ lık bir orana tekabül etmekteydi. Müslümanlar içinde yeni müslümanlarm oranı % 49.50 dir.

Askeri görevli olan müsellem ve yamakların tamamı yeni müslümanlardan olup bunlar toplam nüfus içinde % 3.15’ lik bir oran teşkil ediyordu. Kale görevlileri ise toplam müslüman nüfusun % 21.89 ‘unu oluşturuyordu. Kale görevlileri ile birlikte bütün askeri müslüman görevliler müslüman nüfusun % 25.04’ üne tekabül ediyordu.

1486 Tarihi İtibariyla Rize Kazasının Ayrıntılı Nüfus Durumu