15. Yüzyılda Rize Kazasında Ekonomik Durum
Halk geçimini genelde balıkçılık,hayvancılık ve tarım yaparak sağlıyordu.Üzüm bağlıklarına Rize’nin her yanında rastlamak mümkündü. Şıra üretiminin yanında vadiler ve yaylalar kesiminde arıcılık yaygındı.
Deli bal olarak tanımlanan kestane balı meşhurdu. Sebze,meyve, fasulye (lobya),turunçgiller,ceviz, fındık ana ürünlerdi. Ekilen kendirden yapılan keten bezi, Rusya,Anadolu,Arabistan ve Rumeli’de satılırdı. Fetihten sonra Rize kazasında, vergi gelirlerinin 12 059 akça,Rize kalesinin gelirleri 39 580 akça idi. Bir değirmenden 25 akça vergi almıyordu. Su ile çalışan ve ırmak boylarına kurulan bu değirmenlerden Rize kazasında 159 tane vardı. Kayıklar için makara üretimi yapılmaktaydı.
1486 yılında Rize şehrinde bâc ve dalyan vergi geliri 5000 akçaya mukata’ aya verilmiştir. Yine aynı yılda Atina kazasının iskele gelirinin bir kısmı mukata’aya (yılda 600 akça), bir kısmı da âdet-i iskele olarak (400 akça) kaydedilmiş olup bunun toplamı 1000 akça idi.
15. Yüzyılda Trabzon sancağında “öşr-i asel” ve “resm-i kovan” adıyla arıcılıkla ilgili vergi alındığı tahrir kayıtlarında görülmektedir. 1486′ da sancak genelinde an kovanlarından alman vergi 16.976 akça idi.
Trabzon Sancağına Bağlı Kazalarda 1486 Yılı İtibariyle Kendirden Alınan Öşrün Nakdi Karşılığı ve Sancak Toplamına Oranları
Kazalar | Akça | % |
Trabzon | 24.289 | 46.21 |
Of | 7.674 | 14.60 |
Rize | 15.801 | 30.06 |
Atina | 1.888 | 3.59 |
Arhavi | 2.760 | 5.25 |
Torul | 90 | 0.17 |
Çepni | ||
Kürtün | 50 | 0.09 |
TOPLAM | 52.552 | 100 |
1486 Yılı İtibariyle Rize Kazasında Yaşayan Halkın (Dirlik Sahipleri Dışında) Görev ve Unvanları
Görev ve Unvanlar | Müslüman | Hıristiyan | ||
Papa | 5 | % 0.07 | ||
Papaz | 7 | %0.10 | ||
Ehl-i Sünnet Cemaatından | ||||
Kapudan | ||||
Meremmetçi | ||||
Zindancı | ||||
Müsellem | 2 | % 2.5 | 46 | % 0.71 |
Yamak | 2 | % 2.5 | 58 | % 0.89 |
Avarız ve Tekâlif-iÖrfıyeden Muaf Olanlar | ||||
Görevli veUnvan Sahiplerinin Toplamı | 4 | %5 | 116 | % 1.79 |
NÜFUS TOPLAMI | 80 | % 100 | 6460 | % 100 |
1486 Tarihi İtibariyle Atina Kazasında Yaşayan Halkın (Dirlik Sahipleri Dışında) Görev ve Unvanları
Görev ve Unvanlar | Müslüman | Hıristiyan | ||
Papa | ||||
Papaz | 1 | % 0.03 | ||
Kapucu | 1 | % 1.61 | ||
Müsellem | 4 | % 6.45 | 38 | % 1.49 |
Yamak | 5 | % 8.06 | 35 | % 1.37 |
Derbendci | ||||
Hizmetkâr | ||||
Hatip | ||||
Müezzin | ||||
Mevlânâ | ||||
Görevli veUnvan Sahiplerinin Toplamı | 10 | % 16.12 | 74 | % 2.90 |
NÜFUS TOPLAMI | 62 | % 100 | 2550 | % 100 |
1486 Tarihi İtibariyle Arhavi Kazasında Yaşayan Halkın (Dirlik Sahipleri Dışında) Görev ve Unvanları
Görev ve Unvanlar | Müslüman | Hıristiyan | ||
Papa | 2 | % 0.13 | ||
Haraç ve İspençden Muaf | ||||
Müsellem | 30 | % 2.05 | ||
Yamak | 35 | % 2.40 | ||
Hizmetkâr | 1 | % 5.55 | ||
Görevli ve Unvan Sahipleri. Toplamı | 1 | % 5.55 | 77 | % 5.28 |
NÜFUS TOPLAMI | 18 | % 100 | 1458 | % 100 |