Anarşizm Nedir

      01.12.2019
      598
      Anarşizm Nedir

      Hangi şekilde olursa olsun otorite ve düze­nin gereksiz olduğunu ileri süren siyasî doktrin veya akım. Esas itibariyle anarşizm, Devlet’e düşmanlık şeklinde ortaya çıkmış İse de, Örgüttü sosyal ve dinî otoriteye karşı olma­sıyla da İlgi çekmiştir. Anarşizm insan hayatın­da iş birliği ve karşılıklı yardımlaşmanın im­kân dahilinde olduğunu savunarak zorla İş bir­liğine yahut dışsal zorlama tehdidine cephe al­mıştır.

      Anarşizmi genci olarak devlet karşısında bir görüş olarak kabul etsek de, kendi İçinde fark­lı kollara ayrılmıştır. Bireyci anarşizm, maddî araçların mülkiyetini herkese tanırken, komü­nist anarşizm, mülkiyetin gönüllü gruplarca yönetilmesini savunur.

      Başlıca İki düstur üzerinde duran anarşizm, toplumun yönetime ihtiyacı olmadığını ve hiç bir yönetimin gerçekten ve bireylerin rızası alınmadıkça meşru olamayacağını savunur. İlk ciddî anarşistler hükümetsiz bir toplum kurma düşüncesinde olan Proudhon gibi Fran­sız sendikalist teorisyenlerdi. Proudhon, devle­tin özel sektörden fazla güvenilecek tarafı ol­madığını, mülkiyetin hırsızlık olduğunu, insan­lığın ancak devlet istibdadının ve kapitalizmin sona erdirileceği gün özgürlüğe kavuşacağını savunmuştur. Bununla birlikte anarşizm bir çok siyasî öğretiyi içinde barındırır. Bunun ti­pik örneği, sonunda devletin eriyip gideceğini savunan Marksizmdir.

      Teorik olarak anarşizm, özgürlüğün mutlak olduğu ve hiç kimsenin özgürce razı olmadık­ça hiç bir otoriteye boyun eğmeye mecbur edi­lemeyeceği yolundaki ahlakî varsayıma dayalı­dır. Uygulamasını el birliğiyle çalışma ve karşı­lıklı yardımlaşmaya adanmış gönüllü birlikleri örgütleme için elverişli bir dizi varsayımda arar. Bu varsayımlar, anarşizmin büyük ölçek­li sanayinin gelişmediği bir ortamda geçerli ol­duğuna İşaret eder. Anarşizmin temel düşün­cesi doğrudan demokrasi fikri ile sanayi birim­lerinde doğrudan katılım fikrinin sıkı bir işbir­liğini sergiler. Anarşizm, ferdi sınırlayan bü­tün güçlerin ortadan kaldırılmasını savunur.

      Bütün "yabancılaşma" biçimlerine karşı çıkar. Dinlerin bütün uygulamalarının baskıcı oldu­ğunu, genel seçimler yoluyla bile olsa, siyasî otoritenin devlet tiranlığınayol açacağını, top­lumsal kurumlara süreklilik sağlayan kuralla­rın insanları köleleştireceğini söyler. Günü­müzde, XIX.yüzyıl sonlarındaki eli bombalı anarşist görüntüsü, kelimenin felsefi anlamı­na ağırlık veren ülkelerde kaybolmuştur.

      Fa­kat Türkiye gibi Batılı kavramları geriden ta­kip et mckle yet inen ülkelerde anarşist ve anar-şizm terimleri bir siyasî düşünce sansürünün aleti durumundadır. Gerçekte anarşizmi ka-rakteri/.e eden aşın eşiilîkçitik ve mutlak Öz­gürlük fikridir. Bu fikirlere bağlananlar za­man zaman radikal sosyalist veya Marksist gruplar içinde yer alırlar. Daha ılımlı olanlarıy­sa sanayinin tam demokratik işleyişi görüşü­nün savunmasını üstlenirler.

      Anarşizm eylemci yanıyla Bakimin (1814-1876), barışçı yanıyla İse Kropotkin (1842-1921) tarafından savunulmuştur. Anar­şizm XlX.yüzyılın son otuz yılında Fransa, Rusya, İspanya ve İtalya’da aydın gruplar vası­tasıyla önemli etkiler yapmıştır. Bireyci anar­şizmin en Önemli eserini Max Stirner yazmış ve Marks tarafından Alman İdeolojisi adlı ese-rindeşîddelle eleştirilmiştir.

      Anarşizmin, anla­yış olarak çok eski bir tarihi olmasına karşın maddî ve felsefî ilkelerini Fransız ihtilaliyle birlikte bulmuştur. Kropotkin’in "toplumun üyeleri arasındaki ortak anlaşma ile yürütüle­ceğini" söylediği saf anarşizmin ütopik rüyası, Fransa ve ingiltere’de oldukça güçlü olan Anarcho-Sendikalistleri etkilemiştir.

      Onlar devrimci sendikayı hem bir mücadele organı, hem de anarşist sistemin üzerine kurulacağı bir temel olarak görüyorlardı. Bakunin’lc bir­likte eylemci ve suikastçı bir yola giren anar­şizm günümüzde aşın sol ya da bazı yerlerde aşın sağ çevresinde öbeklenen küçük ve gizli gruplar arasında faaliyet alanı bulmaktadır. Kuvvete başvurulmadan kapitalizmin yıkıla-mayacağıni anlayan anarşistler, İhtilâli ana he­def olarak seçmişlerdir. Çağımızda 1968’dc patlak veren öğrenci olayları tipik anarşist ha­reketler şeklinde ortaya çıkmıştır. Bu hareketlerde komünistler, anarşist eğilimleri amaçla­rı için kullanmışlardır.

      YORUMLAR

      Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.