İbni Rüşd Nedir

İbni Rüşd (1126-1198), Arap düşünürü, bilgini ve hekimi. Endülüs’te Kurtuba kentinde dünyaya geldi, Tıp öğrenimi gördü. Kurtuba’da kadılık yaptı. Sonra kendini tamamen felsefeye verdi. Farabi, Ibni Sina ve Gazali gibi islam filozoflarını inceledi, Yunan filozoflarının görüşlerini öğrendi, özellikle Aristoteles’in etkisinde kaldı. Kuran’ı bağnazca yorumlayanların suçlamaları sonucunda gözden düşünceye kadar saray hekimliğinde ve müderrisliğinde bulundu. Gözden düşünce kitapları toplatılıp yakıldı. Kendisi de Fas’a sürülerek Marakeş’te öldü.

Ibni Rüşd, Islamın ana ilkelerini Aristoteles’in mantığı ile yorumlamaya, Aristoteles’in varlık ve evren hakkındaki görüşlerini Kuran’m Allah’ı ile uzlaştırmaya çalışır. Ona göre Kur’an’ın bir tek anlamı vardır, ancak bu anlam üç düzeyde yorumlanabilir: Felsefe, ilahiyat ve iman. Bu da onu yorumlayanların bilgi ve hayal gücüyle orantılıdır. Ibni Rüşd ruhun ölmezliği inancını doğru bulmaz. Bireyler ölürler, ölmez olan yalnız insanlıktır. Felsefesi bağnaz Müslümanlarca hoş karşılanmadığı gibi Hıristiyanlarca da tehlikeli sayılmıştır.

Katolik Kilisesi onun düşüncelerini 1240 ve 1253’te iki kez yasaklamıştır. Bununla birlikte eserlerinin Latince çevirileribatılı düşünürleri etkilemiş, bunlardan Hollandalı Herman von Riswik, Ibni Rüşd’den üç yüz yıl sonra onun düşüncelerini savunduğu için 1512’de La Haye’de yakılmıştır. Ibni Rüşd’ün Külli-yet adlı büyük tıp kitabı Latin-ceye çevrildikten sonra Batıda uzun yıllar okutulmuştur.