Höyük Nedir

Höyük çok eski bir yerleşme yerinin zamanla tepe biçiminde toprak yığınına dönüşmüş kalın-tısı. Höyükler genellikle üstüste gelen çok evreli yerleşim yeri birikimleridir. 1-40 m yükseklikte olabilir ve en çok 1.000-1.500 m genişlikte bir alana yayılırlar.

Uygarlıkların araştırılmasında önemli verilerdir. Yayılım alanı içinde dönemine uygun çanak, çömlek ve değişik araçlar bulunur. Her höyük günümüze göre en yakını en üstte olmak üzere eskiye doğru uzanan bir katmanlaşma gösterir. Bu katmanlar yerleşim biçimleri, evleri, surları ve dinsel yapılarıyla belirli dönemleri belgeler.

Orta Anadolu höyüklerinde neolitik, kalkolitik ve tunç çağı yerleşmelerinin üzerinde Hitit, Frig, Selçuklu ve Osmanlı yerleşmeleri görülebilir. Hatta günümüzün kimi yerleşimleri höyükler üzerinde kuruludur. Orta Anadolu’daki höyüklerin yüksekliği 4-30 m’dir ve bunlara en çok Kızılırmak yayı içinde rastlanır. Bölgenin ikinci büyük höyük öbekleri Kayseri, Niğde, Konya ve Burdur dolaylarını kaplayan bir alan üzerindedir.

Bu yörenin önemli höyükleri şunlardır: Alişar ve Hashöyük (Yozgat); Alacahöyük (Çorum); Ahlatlıbel, Etiyokuşu, Ka-raoğlan (Ankara); Çatalhöyük (Konya); Hacılar (Burdur). Tam olarak ortaya çıkarılmamış olan Doğu Anadolu höyüklerinden Tilkitepe (Van); Kar az (Erzurum); Keban yöresi höyükleri bilinmektedir. Gedikli, Sakçagözü, Tilmenhöyük, Çayönü höyükleri öbeği de Güneydoğu Anadolu’nun önde gelen höyük örnekleridir.

Karadeniz bölgesindeyse Samsun yöresinde höyükler vardır. Batı Anadolu höyüklerinin en önemlisi XIX. yy’ın ikinci yarısında H. Schileman tarafından ortaya çıkarılan Hisarlık’tır (Trüva kalıntıları). Anadolu’da yaklaşık 20 bin höyük bulunduğu sanılmaktadır.