Hıdırellez Nedir
Hıdırellez Müslüman Türk inanışlarında Hızır ile Ilyas peygamberlerin buluşup baharı müjdeledikleri gün. Çok eski törelerin birleşmesiyle doğdu. Yunan – Kıbrıs söylencesinde Aph-rodite’nin öldürülen sevgilisi Adonis’in (Temmuz) baharla dirilişini anımsatır.
Gılgamış. gibi eski Sümer – Mezopotamya mitolojilerinde Hızır, Ilyas ve Hıdrellez’in öncüsü olan motifler yer alır. Museviler, Hıristiyanlar ve Müslümanlar değişik biçimlerde bu çok eski geleneği sürdürmektedir. Yahudilerin Elyas efsanesine göre Israiloğulları’-nm Ilyas peygamberi kötü karşılaması, onun da ülkeyi terket-mesi kuraklığa yol açar. Bu arada ölümsüzlük suyu Abı hayat’-tan içen Ilyas peygamber sonsuzca yaşayan Hızır olur.
Hıristiyanlarda ise Adonis’in yeniden doğuşuna denk getirilen isa’nın Dirilişi (Paskalya) ile 23 Ni-san’daki Yeşil lori Yortusu bu ortak geleneğe bağlıdır. Bu yortuda bereketi simgeleyen Aziz George, Hızır gibi karşılanır.
Müslüman Türkler’in kutladığı Hıdrellez günü eski Anadolu-Yunan söylenceleri, Bizans Hıristiyan yortuları, Yahudi ve islam inanışları gibi çok değişik kaynaklardan beslenmektedir. 6 Mayıs günü Hızır’ ile Ilyas peygamber buluşur. Hıdrellez sözü de iki kutsal kişinin adının birleşmesinden oluşur. Onlar bir araya gelince bahar ve bereket de yeryüzüne gelir.
Anadolu ve Trakya’da bahar bayramları yapılır. Kırlarda eğlenceye gidilir; çiçeklerden taçlar takılır; ev sahibi olmak dileğiyle gül fidanının dibine çakıl taşlarıyla evcik kurulur. Hızır baba yeşil’i simgeler ve çiçeklerden bir cüppeyle tasarlanır, insanlar da ona uygun renkli giysiler giyer. Ateş yakıp çevresinde danseder ve üzerinden atlarlar. Baharın gelişini ve Hızır’ı öven maniler söylenir. Iran, Beluci, Afgan vb. kimi yakın doğu toplumlarında 21 Mart’ta benzer biçimlerde kutlanan Nevruz da hıdrellez geleneğinin bir parçasıdır.