Herakleitos Nedir

Herakleitos (MÖ VI – V. yy). Eskiçağ Yunan felsefeci. MÖ 540’lı yıllarda, doğdu. 480’li yıllarda öldü. Efesli soylu bir aileden geldiği söylenir. Yaşamına ilişkin güvenilir bilgi yoktur. Ünlü eseri Doğa Üzerine’den kimi bölümler günümüze dek ulaştı.

Herakleitos’a göre doğa’nın ana maddesi, en yüksek değişme ve hareket gücüne sahip olan ateş’lİT. Bütün dünya, en değişik nesneler, hattâ ruh ateşten doğdu. Dünyanın birliği, ne Tanrı, ne de insanlar tarafından yaratıldı. Bu düzeni sağlayan ateşti, ateştir ve ateş olarak kalacaktır, işte Herakleitos’a göre doğadaki tüm olguları kapsayacak ve insanın içinde özümlenebileceği evrensel formül, yani logos ateştir. Logos’-un en önemli dışavurma biçimi, karşıtlar arasındaki iç bağdır.

Herakleitos’a göre karşıtlar arasındaki bu bağ, dünyanın bağ-lamlı ve anlaşılabilir bir sistem olduğunu ortaya koyar. Bu sistemde, bir yöndeki değişmeler diğer yönden gelen değişmelerle dengelenir. Nitekim doğada herşey sürekli bir akış içindedir. Herşey, her özellik kendi karşıtına dönüşür, soğuk sıcak olur, sıcak da soğuk. Herşey sürekli olarak değiştiği ve yenilendiği için, insan aynı ırmağa iki kez giremez. İkinci girişinde ırmak artık eski ırmak değildir, insanların etkinliğinde, herşeyin bu karşıtına dönüşümü, basit bir değişme ve yinelenme olmayıp, bir savaşımdır.

Karşıtların savaşımı evrenseldir; ne ki bu savaşım aynı zamanda karşıtların birliğini de açığa vurur. Değişmenin evrenselliği ve her şeyin karşıtına dönüşmesi, nesnelerin bütün özelliklerini göreli kılar. Duyumlar, insan bilgisinin temelini -oluşturur. Duyu organ-larıyla edinilen bilgi, göreli de olsa, süreç içinde aklın ışığıyla yetkınleşir. Bu görüşleriyle He-rakleitos, ilkçağ Yunan felsefesinde diyalektik anlayışın en önemli temsilcisi sayılır.