Süleyman Demirel Nedir

Süleyman Demirel (d. 1924), siyaset adamı. İsparta’nın îslamköy’ünde doğdu. İTÜ inşaat Mühendislik bölümünü bitirdi (1949). Türlü devlet görevlerinde bulunduktan sonra 1954’te Devlet Su işleri (DSİ) Genel Müdürlüğü’ne bağlı Barajlar Dairesi Başkanlığına getirildi. Bir yıllığına ABD’ye gönderildi, dönüşünde (1955) Devlet Su İşleri Genel Müdürü oldu. 1960 yılına dek bu görevde kaldı.

Bir süre ODTÜ’de öğretim görevlisi olarak çalıştıktan (1962-1964) sonra iş hayatına atıldı. 1964 yılında AP saflarında siyasete giren Demirel aynı yıl parti genel başkanlığına getirildi. 1965 yılında Suat Hayri Ürgüplü’nün kurduğu yeni koalisyon hükümetinde parlamento dışından başbakan yardımcılığına getirildi. 1965 genel seçimlerinde İsparta’dan AP milletvekili seçilerek parlamentoya girerken, AP de Meclis’te salt çoğunluğu sağladı. Yeni hükümeti kurmakla görevlendirilen Demirel, Türkiye’nin on üçüncü başbakanı oldu (1965).

1969 seçimlerinden sonra da iktidardaki yerini korudu. 1970 Bütçe Tasarısı geri çevrilince, istifa eden Demirel, yeniden hükümeti kurdu (6 Mart 1970) 12 Mart muhtırasıyla başbakanlıktan ayrıldı. 1973’te yapılan genel seçimlerde partisi oy çoğunluğu sağlayamayınca Demirel bir süre muhalefette kaldı. Mart 1975’te bağımsızların da desteğini sağlayarak AP, MSP, CGP, MHP’nin katıldığı Birinci MC (Milliyetçi Cephe) hükümetini kurdu. CHP’nin desteğiyle yapılan erken seçimlerde (1977) hiçbir parti çoğunluk sağlayamayınca Demirel hükümetten çekilmek zorunda kaldı. Ecevit’in kurduğu azınlık hükümeti de güvenoyu alamayınca bu kez Demirel MSP ve MHP ile ikinci MC hükümetini kurdu (Temmuz 1977).

Altı ay gibi kısa bir süre sonra, CHP ile birlikte bağımsızların güvensizlik oylarıyla ikinci MC de düşürülünce Demirel yeniden muhalefete geçti. 1979 ara seçimlerinde başarılı olamayan Ecevit’in başbakanlıktan ayrılması üzerine Demirel, Kasım 1979’da başbakan oldu. 12 Eylül harekâtıyla başbakanlığı sona eren ve partisi kapatılan S. Demirel öteki 3 parti lideri ile birlikte bir süre bir askeri birlikte gözaltında tutuldu.

1982 Anayasasının geçici maddesiyle 10 yıl siyaset yapma yasağı konanlar arasında S. Demirel de yer aldı. 6 Kasım 1983 seçimlerinden önce bu yasağı çiğnediği gerekçesiyle Çanakkale’de gözaltında tutulan 18 AP ve CHP’li politikacılardan biri de Demi-rel’di. Demirel’in desteklediği Büyük Türkiye Partisi (BTP) eski bir siyasi partinin devamı olduğu gerekçesiyle 1983 Mayıs’ında kapatıldı. Aynı yılın Haziran ayında Doğru Yol Partisi (DYP) kuruldu. Bu partinin de perde arkasındaki gerçek lideri Demirel’di. DYP kurucuları Milli Güvenlik Konseyi (MGK) tarafından veto edilince seçimlere giremedi.

Ama 1986 ara seçimlerinde DYP oyların % 23,6’sını alarak ikinci parti konumuna gelince Demirel, 1982 Anaya-sası’nm geçici dördüncü maddesince eski politikacılara getirilen siyaset yapma yasağına karşı kampanya başlattı. 6 Eylül 1987’de yapılan halk oylaması sonucunda siyaset yasağı kalkan Demirel 29 Ekim 1987’de DYP Genel Başkanlığı’na getirildi. Aynı yılın Kasım ayında yapılan seçimlerde İsparta’dan milletvekili seçilerek yedi yıl sonra yeniden Meclis’e girdi. 1989 başında yapılan yerel seçimlerde iktidardaki Anavatan Partisi % 21.8’le üçüncü parti durumuna düşünce Demirel erken seçimleri hedefleyen "Çek git" mitinglerine başladı. Süleyman Demirel’in lideri olduğu DYP % 25,37 ile ikinci parti konumundaydı.