Buzdağı Nedir

Buzdağı Yeryuvarlağmın kuzey ve güney yarıküresindeki geniş kara parçalarıyla yüksek dağ doruklarını kaplayan ve sürekli soğuk nedeniyle erime olanağı bulamayan kalın buz örtülerinden ve donmuş akarsu-larmdan koparak denize kadar inip açıklara sürüklenen büyük buz kitlerine buzdağı denir. Buzdağı aysberg (iceberg) olarak da bilinir. Hollanda dili kökenli bu İngilizce sözcük birçok dile değişmeden girmiştir. Deniz üstünde yükselen kısmı lOOm’yi bulan bu büyük yüzen dağların bir milyon tondan daha ağır olanları vardır.

Eskiden buz dağları, soğuk denizlerde yolculuk edenler için büyük tehlikeler oluşturuyordu. Bugün bile,denizcilerin en korktuğu olay böyle bir buzdağıyla karşılaşmaktır. Çünkü buzdağının gövdesinin büyük bir kısmı sular altındadır, özgül ağırlığı 0,89 olan buz sudan bi-‘ raz daha hafiftir. Bu nedenle buzdağının toplam kitlesinin 1/8’i ya da 1/10’u su yüzeyindedir, geri kalan bölümü deniz altında olduğundan kitlenin biçimi ve boyutları hakkında kesin bir yargıya varmak oldukça zordur. Buzların 50 000 yıl gibi uzun bir süre içinde üst üste yığılıp katılaşmasıyla oluşan kıyı buzulları, derin ve geniş yarıkların bulunduğu bölgelerde aniden denize kayarlar. Böylece buzdağının, rüzgârlar ve akıntılarla yönlendirilen yolculuğu başlar. Buzdağı kutup sularında kaldığı sürece varlığını uzun süre koruyabilir. Ama sıcak bölgelere ulaşacak olursa kısa sürede erir. Deniz suyu sıcaklığının 8-10 derecenin altına indiği yerlerde birkaç hafta, daha sıcak yöreler-deyse birkaç gün içinde bütünüyle eriyerek denizsularına karışır.

Adalar ve yalıyariar: Buzullar, birbirinden ayrı iki gruba ayrılırlar. Antartika’dan kopan, uzunluğu kimi kez yüz kilometreyi bulan buzdağları alçak ve yayvan oldukları için "Buz Adaları" olarak adlandırılırlar. Avustralya’nın 100 mil kuzeyine kadar yaklaşabildiklerinden deniz trafiği için tehlikeli olmazlar. Kuzey kutbundan kaynaklanan buzdağlarınm %90’ı ise Grönland’da oluşur. Her yıl Grönland’dan on beş bin buzdağı kopar. Uzunlukları ender olarak 1 kilometreyi aşan bu kitlelerin su üstündeki yükseklikleri 150 metre kadardır.

Buzdağları genellikle Grönland’-m doğu kıyılarından Farvel burnuna doğru yol alırlar. Burada kimi buz kitleleri Davis boğa-zıyla Baffin körfezine yönelirken, kimileri de güneye, Hud-son boğazı yakınlarında Lab-rador sıcak su akmtısıyla parçalanıp Amerika kıyılarına doğru yol alırlar.

Yolculuk, genellikle Golfstrim akıntısının ılık sularına ulaşıldığında sona erer. Bu bölgelerde buzdağları bütünüyle erimeden önce okyanusları geçmekte olan transatlantiklerin önüne çıkarak büyük tehlikeler yaratabilirler. Bugün geliştirilen radar sistemiyle gemi yolculukları artık güvenle yapılabilmektedir.