Buhar Nedir

Buhar Kritik sıcaklıklarının altındaki gazlara buhar adı verilir. Bir buhar basınçla sıvılaş-tırılabilir, oysa bir gaz, kritik sıcaklığın üstünde olduğu için sıvılaştırılamaz. örneğin su buharı bir buhardır, hava ise buhar değildir. Buhar, moleküllerin sıvıyı terketmesi nedeniyle her zaman sıvının yüzeyinde oluşur. Gazlar gibi buharlar da havamsı (aeriform) maddelerdir, içinde bulundukları kabın bütün hacmini işgal ederek yayılma eğilimi gösterirler. Bu davranış moleküllerin boşlukta serbestçe hareketlerinden ileri gelir. Bu moleküller arasında bağ adı verilen çok zayıf kuvvetler rol oynar. Sözkonusu bağlar katı ve sıvıların moleküllerin bir arada tutan kuvvetlerden çok daha zayıftır.

Bu kuvvetlerin yoğunluğu iki molekülü birbirinden ayıran uzaklığın azalmasıyla orantılı olarak artar. Bu yüzden bir gaz sıkıştırıldığında moleküller birbirine yaklaşır ve aralarında bağlanırlar. Sıvılaşma adı verilen bu olay gazın sıcaklığı çok yüksek değilse yani moleküller yüksek bir enerjiyle hareket ede-miyorlarsa meydana gelir. Her gaz basınç uygulanarak sıvı-laştırılabilir. Bunun için sıcaklığın kritik sıcaklık denilen ve tamamen gazın yapısına bağlı belli bir değeri aşması gerekir, örneğin oksijen ve neonun kritik sıcaklıkları çok düşüktür. Oksijenin sıfırın altında 188, neonun 228 santigraddır. Oysa su ve civanın kritik sıcaklıkları oldukça yüksektir (suyun 374, cıvanın 870 santigrad).

Kritik sıcaklığın üstünde ve altındaki durumlar: Havamsı maddeler bulundukları sıcaklığa göre farklı davranışlar gösterirler. Bu özellik gazlarla buharların birbirinden ayırdedilmesini sağlar. Kimyada kritik sıcaklıklarının üstünde bulunan havamsı maddelere gaz denir. Bu koşullar altında çok yüksek basınç uygulansa bile gaz sıvıya dönüştürülemez. Eğer havamsı maddenin sıcaklığı kritik sıcaklığa eşit veya bunun altında ise sıkıştırma ile sıvılaştırılabilir. Ortaya çıkan ürüne buhar adı verilir. Genel olarak içinde yaşadığımız ortamın sıcaklığından daha düşük bir kritik sıcaklığa sahip bütün havamsı maddelere gaz (oksijen ve neon), geri kalanlara da (örneğin su ve cıva) buhar denir. Pek çok buhar vardır. Bütün kimyasal maddelerin bir katı, bir sıvı ve bir uçucu halleri vardır. Uçucu hal maddenin bulunduğu sıcaklığa göre gaz ve buhar olmak üzere ikiye ayrılır.

Teknikte en çok sözü edilen ve en çok kullanılan buhar su buharıdır. Su buharı çeşitli amaçlar için kullanılır. Kaynar su dolu bir tencerenin kapağının kalkması buhar kuvvetinin kanıtıdır. Buhar ısınınca karşı konulmaz bir biçimde yayılarak, yolunu engelleyen (kapak gibi) nesneleri iter ve ya çıkış (yolu bulamazsa içinde bulunduğu kabı patlatır. Bu özellik bütün uçucu maddelerin ortak özelliğidir, insanlar binlerce yıl önce su buharını kullanma olanağını değerlendirdiler. iskenderiyeli Heron, isa’dan önce yaklaşık yüz yılında Mısırlı rahiplerin kullandıkları ilginç bir düzenekten söz eder.

Bu karmaşık düzenek, buhar gücüyle bir tapmağın kapılarım açıp kapıyordu. Halk ise kapıları gizemli bir gücün açıp kapattığını sanıyordu, iskenderiyeli Heron tarafından anlatılan düzeneklerin en ünlüsü Güneş pilidir. Bu pil kendi üzerinde serbestçe dönecek şekilde su dolu bir kazana bağlı, içi oyuk metal bir küreden oluşuyordu. Kazan ısıtıldığında buhar küreye girerek dolduruyor ve L biçimli iki küçük ağzından geçerek hızla dışarı çıkıyordu.Ortaçağ ve Rönesans boyunca Güneş pili, Mısırlı rahiplerin düzenekleri ve Roma devrinde tasarlanmış diğer buharlı. düzenekler kullanım alanları bulamadılar. Bunlara daha çok eğlenceli birer oyuncak gözüyle bakıldı.