Bizans İmparatorluğu Nedir

Bizans İmparatorluğunun Kuruluşu ya da kısaca BİZANS, Roma imparatorluğu ikiye bölündükten sonra (395) istanbul merkez olmak üzere Doğuda kurulan imparatorluk. Bir adı da Doğu Roma Imparatorluğu’dur. Bizans adı istanbul’un ilkçağdaki adından (Bi-zantion) gelir.
Bizans eski Roma’nın bir devamıdır. Onun maddi ve manevi temelinde eski Roma ile eski Yunanistan’ın gelenek ve inançları (Hıristiyan inançlarıyla kaynaşmış olarak) bulunur. Roma imparatoru Konstantinus 330 yılında devlet merkezini Roma’dan istanbul’a geçirdi ve buraya Nova Roma (Yeni Roma) ya da Konstantinopolis adını verdi, imparator Theodosius, ölümünde imparatorluğun iki oğlu Honorius ve Arcadius arasında paylaşılmasını vasiyet etti. Böylece onun 395’te ölümüyle Bizans ayrı bir devlet haline geldi.
Bizansın o zamanki sınırları Amavutiuk’un kuzeyinden Tuna’ya kadar Dalmaçya ve Bosna’nın bir bölümünü, yani Balkan Yarımadası’nın büyük bir bölümünü, Ege Adalarını, Girit, Kıbrıs, Anadolu, Suriye, Filistin, Mısır ve Kuzey Afrika’nın bir bölümünü içeriyordu. Tıpkı mirasçısı olan Osmanlı imparatorluğu gibi, Anadolu ve Rumeli’de egemenlik kurarak on bir yüzyıl (395-1453) yaşayan Bizansta on iki kral sülalesi hüküm sürmüştür. Bunların en başarılısı lustinianos’un (Jüstini-en) imparatorluk dönemidir. O dönemde (6. yüzyıl) Akdeniz bir Bizans gölü haline geldi.
En uzun saltanat süren sülale ise son sülale olan Paleologos süla-lesidir (1261-1453). Bizans, Türkler tarafından alınmadan çok önce bir kez de Haçlıların eline geçti ve istanbul’da 57 yıl süren bir Latin Devleti kuruldu. O zaman Bizans prensleri istanbul’dan kaçarak Epir’de, Trabzon’da, iznik’te ayrı devletler kurdular, imparatorluğu iznik’te devam ettiren Laskaris, Trakya ve Makedonya’yı kendisine bağlamayı başardı. Yerine geçen 8. Mihail Paleologos ise 1361’de Latinleri yenerek istanbul’u kurtardı. Ondan sonra yeniden güçlenen Bizans 15. yüzyılın ortasında 1453’de Fatih Sultan Mehmet’in ordusuna yenilerek tarihten silindi.
Bizans, eski Roma ve Yunan’m devamı olarak düşünülünce Bizans sanatının da eski zengin Roma ve Yunan geleneklerinin devamı olacağı kuşkusuzdur. Ancak buna bir de Hıristiyanlık öğeleri eklenmiştir. On bir yüzyıl Yakındoğu’da egemen olan Bizans, bu nitelikleriyle bütün Akdeniz yöresini etkilemiştir. Sanat alanında en göze çarpan eserler mimarlık eserleridir. Kiliseler, bunlardaki ikonalar, mo-zayik ve freskler bugün de hayranlık uyandıracak nitelikler taşımaktadır. Bu sanatın doruğuna eriştiği dönem 6. yüzyılda lustinianos’un hükümdarlığı sırasındadır.
Bizans sanat eserlerinin topluca en çok bulunduğu yer istanbul’dur. Ayasofya Kilise’si (şimdi Ayasofya Müzesi) bunun en görkemli örneğidir. Bunun dışında Kariye Camisi, Aya irini Kilisesi, Sergios ve Baküs Kiliseleri, Binbirdirek ve Yerebatan yeraltı sarnıçları gibi örnekler sayılabilir.Bizans mozayik sanatının italya ve Antakya’da da özgün örnekleri vardır.