Beyin Nedir

Beyin kafatası içinde bulunan ve iki yarım küreden oluşan sinir kütlesi. Omurilik ile birlikte merkezi sinir sistemini oluşturur. İnsan vücudunun en gelişmiş organı olan beyin, ortalama 1350 gr ağırlıktadır. Meninks denilen beyin zarları içten dışarıya doğru sırasıyla pia mater, araknoid ve dura mater denilen 3 zardan oluşur.

Pia mater; beyin hücrelerini besleyen kan damarlarıyla örülüdür ve beyinin tüm girinti-çıkıntılarını örter. Bu zar ile orta tabaka araknoid arasında beyin-omurilik sıvısı vardır. Dura mater ise en dıştaki zardır. Beynin içinde karıncık denilen dört boşluk vardır. îki yan karıncık üçüncü karıncığa; o da dördüncüye açılır. Tüm boşlukların içi beyin-omurilik sıvısı ile doludur. Beyin üç ana bölümden oluşur: İki yarım küreden oluşan önbeyin, arabeyin de denilen ortabeyin ve arkabeyin. Beynin koreks adı verilen dış-yüzü boz maddeden ve kıvrımlıdır.

Altındaki beyin kısmı da beyaz maddedendir. Boz madde sinir hücrelerinden beyaz madde dendrit ve akson denilen sinir uzantılarından oluşur. Beyin ile duyu organları arasında çok zengin bir sinir ağı vardır, ön beyin yarımkürelerinin ön bölümüne alın lopları, arka bölümüne jparyetal loplar, yan bölümüne şakak lopları ve arka bölüme oksipital loplar denir. Kimyasal olarak protein yapısından oluşan beyin dokusunda bir miktar lesitin denilen yağ dokusu vardır. Beyin için gerekli enerji glikozun oksijenle yanmasıyla sağlanır. Beyin kortek-sinde istemli hareketleri denetleyen motor alanları ve duyuları yöneten duyu alanları vardır. Duyular, kafatası sinirleriyle beyine ulaştırılır.

Kaslardan gelen (ağrı vb) duyumlar omurilik yoluyla beyne ulaşır. Kaslar, kasları doğrudan uyaran piramidal sistem ve beyin korteksi dışında omuriliğe emir gönderen ekstrapiramidal sistem olmak üzere iki sistem tarafından denetlenir. Beynin küçük bir bölgesi olan ortabeyin önbeyin ile arka-beyini birleştiren sinir liflerinden oluşur. Bu beyin bölgesinde talamus, hitalamus, kuyruklu ve merceksi çekirdeler gibi merkez-sel boz çekirdekler vardır. Hi-pofiz bezi bir sapla beyne bağlıdır. Hipotalamustan çıkan uyarılar hipofizi, hipofiz horman-ları da tiroid, böbreküstü bezi ve cinsiyet hormonlarını uyarır. Hipotalamusun; kalp, karaciğer, kan damarları ve pek çok iç organı yaşatkan sinir sistemi yoluyla denetlediği bilinmektedir. Arka beyin; beyincik, soğanilik ve Varol Köprüsünden oluşur. Beynin alın lopları, düşünmeyle; oksikpital loplar, görmeyle; şakak lopları, işitmeyle; yan loplar ise konuşmayla ilgilidir ve merkezleri de buralarda bulunur. istemli hareketleri yönlendiren beyin korteksidir. Refleks hareketler ise omurilikle yönlendirilir.

Beyin hastalıklarının çoğu ö-nemlidir. Bunlar arasında; beyin dokusu ya da zarlarının yangısı, urları, beyin damar ve sinirlerinin hastalıkları, damar tıkanıklığı, beyin kanaması, beyin yumuşaması vb sayılabilir. Beyin dokusu yangısına ansefalit, beyin zarları yangısına da menenjit denir.