İpek Böceğinin Başkalaşımı Nedir

İpek Böceğinin Başkalaşımı Omurgasızların her türünün kendine özgü bir başkalaşım evresi vardır. Başkalaşım geçiren hayvanlar arasında en bilineni ipek-böceğidir. Ipekböceği kelebeği (Bombyxmori) haziran ayında yaklaşık 400-500 yumurta yumurtlar. Yumurtalar bir yıl sonra, ipekböceği için en uygun besin maddesi olan dut ağacı yapraklarının geliştiği dönemde çatlar.

Beyaz yumurtalardan, birkaç milimetre uzunluğunda küçük tırtıllar çıkar. Son derece hızlı gelişen tırtıllar, birkaç ay sonra 10 santimetre uzunluğuna ve insan parmağı kalınlığına erişirler. Bir insan doğumundan sonra bu denli çabuk gelişseydi, ergin-leşince fil kadar olması gerekirdi.

Büyüme sırasında dört kez deri değiştiren tırtılın rengi gittikçe açılır. Sürekli yiyerek büyüdüğü için kısa sürede yeni derisi de dar gelmeye başlar. Bu devre ipekböceğinin en obur olduğu dönemdir. Sonunda iyice irileşen böceğin ilk başkalaşım evresi biter, iştahı yavaş yavaş azalarak durur. Kendine koza öreceği sessiz bir köşe aramaya başlar. Ağzının hemen altında bulunan küçük bir delikten salgıladığı ipek ipliğiyle yavaş yavaş kozasını örerek kendini bunun içine hapseder.

Kuş yumurtası büyüklüğündeki bir kozayı yapmak için 3 günlük bir süreye ve hemen hemen bir kilometre uzunluğunda ipek ipliğine gereksinim vardır. Ipekböceği, kozasının içinde derinbıruykuya dalar. Eğer herhangi ‘i bir biçimde koza açılırsa, böceğin bir mumya gibi yatmakta olduğu görülür.

Tırtıl bu evrede krizalit adını alır. Karın kısmında daha sonra kelebeğin kanatlarını, duyargalarını ve bacaklarını oluşturacak kimi halka ve izler vardır. Ne ki bunların hepsi yüzeyseldir. Krizalitin içi açılırsa, kanat ya da bacağın yapısına benzeyen herhangi bir ize rastlanmaz.

ilkbaharın gelmesiyle krizalit, kelebek biçimini alır ve kozayı delerek doğaya çıkar. Bu dönemde beslenmeyen ve uçmayı bilmeyen kelebekler toprağa bağlıdır. Dişi ve erkekler yeni yumurtalar depolamak için çift-leşirler.

Böylece yumurta içindeki embriyon, tırtıl, krizalit ve kelebek aşamalarından oluşan başkalaşım tamamlanmış, ardından bir yenisi başlamıştır. Kelebeğin başkalaşımı ölümüyle sona erer. Başkalaşım geçiren bütün böcekler çok obur oldukları bir tırtıl evresi geçirirler. Kelebek krizalitlerine kış boyunca değişik yerlerde rastlanabilir. örneğin, yapraklar, yosunlar arasında, samanlıklarda, evlerin tavan aralarında. Kimi krizalitler kendilerini bir ağaç dalma, salgıladıkları ipek ipliğiyle bağlarlar. Böylece yağmurdan ve rüzgardan korunurlar.