Gümüş Nedir

 GÜMÜŞ, paslanmaz, parlak beyaz renkte, kolay işlenir ve tel haline getirilebilir bir metaldir. Simgesi Ag, yoğunluğu 10,5 gr/ santimetreküp olan bu element 960 derece civarında sıvı haline geçer. Altın ve platin gibi, gümüş de doğada az bulunan metallerdendir. Zaten bu metallar az miktarda olmasalardı, bu kadar değerli olmazlardı.

Gümüşe soy metal de denir. Bunun nedeni havanın, suyun ve çeşitli asitlerin etkisiyle bozunmaya uğramamasıdır. Gümüş oksitlense bile bo- zunmaz; yalnızca kararır. Kararmış gümüş kuvvetlice ovulursa yeniden eski parlaklığını kazanır. Gümüş çok iyi bir iletkendir. Isıyı ve elektriği iletir. Ayrıca yumuşak ve dövülebilir niteliktedir. Bu nedenle işlenmesi çok kolaydır.

Gümüşten çeşitli eşyalar yapılır. Gümüş, ışığı geçirecek kadar ince levhalar haline de getirilebilir. Bu yararlı metal az bulunan bir metaldir. Örneğin bin kilo toprak analiz edilecek olursa, içinde 80 kilo alüminyum,, 50 kilo demir ve ancak bir gramın binde biri kadar gümüş bulunur. Bu derece az bulunmasına karşın, gümüşün insanlar tarafından keşfedilen ilk metaller arasında yer ‘alması ilginçtir.

Bunun nedeni gümüşün öteki metaller gibi yeryüzünün belli yerlerinde gümüş madenlerinde toplanmış olması ve kimi kez de serbest halde bulunuşudur. Bu nedenle çıkarılması zor değildir, insanlar, Ay gibi parlayan gümüşün değerini hemen anlamışlar ve özellikle para ve süs eşlalarının yapımında kullanmışlardır.

Bugün de gümüşten para yapımında yararlanıldığı gibi, mücevher, sofra takımı, biblo, sanat değeri olan süs eşyaları da yapılır. Yılda üretilen 10000 ton gümüşün en az 3000 tonu para yapımında, 1400 tonu değerli eşyaların yapımında kullanılır. Geri kalan 5600 ton kimya endüstrisinde, bazı labo-ratuvar aygıtlarının ve parçalarının yapımında, elektriği çok iyi ilettiği için elektronik ve elektrik endüstrisinde ve fotoğrafçılıkta kullanılır. Gümüş, fotoğraf filmlerinin temel öğesidir. Gümüşten para yapılmasının nedeni bozunmaması ve çok küçük bir miktarının bile değerinin yüksek oluşudur. Ay-nacılıkta bir cam levhanın üzerine sürülen seyreltik gümüş nitrat çözeltisi şeker, senyet tuzu ve hidroksilamin gibi uygun indirgen maddelerle genel olarak oda sıcaklığında etkilenerek metalik gümüşe indirgenir. Böylece metalik gümüş cam üzerinde tekdüze bir biçimde oluşur.

Gümüş oldukça yumuşak olduğundan çoğu kez başka metallerle ve başlıca bakırla oluşturduğu alaşımlar halinde kullanılır. Metaller gümüşe sertlik kazandırırlar. Bir alaşımdaki gümüş miktarı bin üzerinden belirtilir. 800 ayar gümüş demek, o alaşımın bin bölümünde 800 bölümünün gümüş olması demektir. Dünyada en çok gümüş üreten ülkeler Kanada, Amerika Birleşik Devletleri, Meksika, Peru (bunlar Dünya üretiminin % 70’ini sağlarlar) ve Sovyetler Birliğidir. Gümüş doğada kurşun, bakır ve çinko gibi metallerle bir arada bulunduğundan çıkarılması oldukça masraflıdır. Türkiye’de gümüş simli kurşun halinde özellikle Akdağ madeni (Yozgat), Bolkardağı (Niğde), Gümüş Dağı (Gümüşhane) bölgelerinde bulunur. Türkiye gümüşçe zengin bir ülke olarak kabul edilebilir.

Günümüzde gümüş çıkarma konusunda çeşitli yöntemler kulla-nılmaktarır. Bu yöntemlerin en yaygınları siyanürleme, amal-gamlama ve gümüşlü kurşunun arıtılmasıdır. Siyanürleme yönteminde, mineral çeşitli işlemlerden geçirildikten sonra sodyum siyanür aracılığıyla gümüş siyanür elde edilir. Artık kullanılmayan amalgamlama ise gümüş klorürden, cıva aracı-ğılıyla gümüş amalgamı eldesine dayanır. Son yöntem ise gümüşün kurşun içinde çözülmemesi ilkesinden yola çıkar.