Genel Kurmay Başkanlığı Nedir

GENELKURMAY BAŞKANLIĞI, Silahlı Kuvvetlerin barıştaki bütün etkinliklerini yürütmekle görevli en üst düzeydeki karargâh. Bu karargâh, aynı zamanda savaştaki Başkomutanlık Karargâhının da çekirdeğini oluşturur. Genelkurmay’da görevler, ana görevler ve özel görevler olmak üzere iki bölümde toplanabilir.

Ana görevler: Personel Başkanlığı, Haber Alma Başkanlığı, Harekât Başkanlığ, Lojistik Başkanlığı bünyesinde toplanmıştır. Özel görevler: Tarih Başkam, Merkez Dairesi, istihkâm, inşaat, Muhasebe Grubu, Ulaştırma, Zırhlı Birlik, Ordudonatım, Sağlık ve Veteriner Daireleri, Levazım Grubu, Maliye ve Bütçe Dairesi, Hukuk işleri. Teftiş işleri ve Yargılama bölümlerinde yürütülen işlerdir. 1924-1944 arasında Cumhurbaşkanlığına, 1944-1949 arasında Başbakanlığa, 1949-1961 arasında Milli Savunma Bakanlığı’na bağlı olan Genel Kurmay Başkanlığı; 1961 Anayasası ile yeni bir yapıya kavuştu.

Buna göre; Genelkurmay Başkanı barışta silahlı kuvvetlerin en büyük komutanıdır ve bakanlar kurulunun önerisiyle cumhurbaşkanı tarafından atanır; görev ve yetkilerini özel yasaya göre yürütür; bu görev ve yetkilerden, ancak başbakana karşı sorumludur. Milli Savunma Bakanlığıyla ilişkiler yasayla düzenlenir. Genelkurmay başkanı kara, deniz ya da hava kuvvetleri komutanlığı yapmış general ya da amiraller arasında atanır; göreve atanma ve emeklilik işlemlerinde de bakanlar kurulunun önerisi ve cumhurbaşkanının onayı gerekir. Genelkurmay Başkanlığının boşalması durumunda en geç 45 gün içinde bir atama yapılması gerekir.

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında Büyük Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Reisliği adıyla anılan Genelkurmay Başkanlığı görevinde bulunan komutanlar: Mareşal Fevzi Çakmak (12 Temmuz 1922), Orgeneral Kâzım Orbay (12 Ocak 1944), Orgeneral Salih Omurtak (1 Ağustos 1946) Orgeneral Abdur- rahman Nafiz Gürman (10 Haziran 1949), Orgeneral Nuri Yamut (6 Haziran 1950), Orgeneral Nurettin Baransel (28 Mayıs 1954), Orgeneral ismail Hakkı Tunaboylu (25 Ağustos 1955), Orgeneral Fevzi Mengüç (11 Ekim 1957), Orgeneral Rüştü Erdelhun (23 Ağustos 1957), Orgeneral Cemal Gürsel (27 Mayıs 1960), Orgeneral Ragıp Gümüşpala (3 Haziran 1960), Orgeneral Cevdet Sunay (4 Ağustos 1960), Orgeneral Memduh Tağmaç (16 Mart 1969), Orgeneral Faruk Gürler (26 Ağustos 1972), Orgeneral Semih Sancar (6 Mart 1973), Orgeneral Kenan Evren (30 Ağustos 1978), Orgeneral Nurettin Ersin (1 Temmuz 1983), Orgeneral Necdet Üruğ (30 Ağustos 1983), Orgeneral Necip Torumtay (2 Temmuz 1987), (Ağustos 1990), Orgeneral Doğan Güreş.