Francisco Franco Bahamonde Kimdir (Hayatı)

Francisco Franco Bahamonde  (1892-1975), Isyanyol asker ve siyaset adamı. El Ferrol kasabasında doğdu. Babası bir deniz subayıydı. Toledo Piyade Oku-lu’nu bitirdi. 1912’de Fas’ta askeri hizmete başladı; 1923’de ispanyol Yabancı Lejyonu’nun komutanlığına atandı; 1925’te generalliğe yükseldi. Cumhuriyet döneminde rütbesi indirildi ve Balear Adaları askeri komutanlığına atanarak ispanya’dan uzaklaştırıldı. 1935’de sağ güçlerin ağır bastığı kısa süreli yönetim boşluğunda genelkurmay başkanlığına getirilen Franco, işçi eylemlerini bastırmakla görevlendirildi. Halk Cephesi 1936’da iktidara gelince, Franco genelkurmay başkanlığından alındı ve Kanarya Ada-ları’na askeri vali olarak gönderildi.

Ancak yine Fas’a dönüp, cumhuriyete karşı başlatılan gerici ayaklanmanın başına geçti, ispanya’ya gidince monarşist-lerin kurduğu ulusal hükümetin ve silahlı kuvvetlerin başkanı; Falanjist Parti’nin ise önderi oldu. Caudillo (başbuğ) adıyla anıldı. Alman ve italyan faşizminin yardımıyla, üç yıl süren ispanyol iç savaşında Cumhuriyetçileri yenilgiye uğrattı ve 36 yıl sürecek olan dikta yönetimini kurdu. 1939’da Almanya, italya ve Japonya ile birlikte Antikomüntern Pakt’a katıldı; ancak ispanya’yı II. Dünya Sa-vaşı’na sokmadı. Bununla birlikte Nazilerin SSCB’ye saldırısına katılmak üzere, Falanjis! gönüllülerden bir Mavi Tümen oluşturdu. 1942’dcn sonra kurulmasına izin verdiği parlamento (Cortes) yalnızca bir danışma organı niteliğindeydi.

BM’ye üye olabilmek için İspanyol yurttaşlarının temel haklarını tanıyan bir yasa çıkardı (1945). Ancak. Falanjist Parti gene devleti temsil eden tek yetkili organdı. 1947’de ispanya’da yeniden krallık ilan edildi. Yasaya göre Franco ölümüne değin devletin başında kalacak, daha sonra ise rejimin ilkelerine bağlılık yemini edecek bir kral atanacaktı. 1969’da Franco, prens Juan Carlos’u veliaht ilan etti. Giderek yaygınlaşan ve kilisenin de katıldığı siyasal muhalefet; Basklılarm eylemleri; Portekiz devriminin etkileri ve ispanyol halkının demokrasi savaşımı Franco yönetimini zayıflattı. 1975’te Franco ölünce dikta rejiminin dayanağı olan kurumlar dağıtıldı. 1976’da yapılan seçimlerle 40 yıl aradan sonra, yeniden parlamenter demokratik düzen kuruldu.