Falkland Adaları (Falkland Adaları Savaşı)

FALKLAND ADALARI, Atlas Okyanusunda ingiltere’nin sömürgesi takımadadır. Arjantin’in 402 km doğusunda, Macellan Boğazına 4800 km uzaklıktadır. Adalar bir boğazla iki gruba (doğu ve batı) ayrılırlar. Toplam yüzölçümü, 12.173 km2; nüfusu 2000 (1980); başkenti Port Stanley’dir.

1519’da, Macellan’m donanmasında yer alan San Antonio gemisiyle gelen Kaptan Esteban Gomez tarafından bulundu; ardından 1592’de ingiliz John Davis adalara çıktı. Falkland Adaları sırasıyla; Fransa, İspanya ve Arjantin egemenliğinde kaldıktan sonra 1842’de İngiltere’nin sömürgesi oldu.

1908’de, Güney Georgia, Shetland adaları, Güney Orkney, Güney Sandwich ve Graham adalarını da kapsayan, İngiltere’ye bağlı bir yönetim birimi içinde yer aldılar. 1982 başlarında Falklanda ve Güney Georgia üzerinde hak iddia eden Arjantin’in adaları işgali, iki ülkeyi savaşın eşiğine getirdi. İngiltere’nin yöreye güçlü bir filo göndermesi üzerine Arjantin adaları boşalttı. Bu gelişme, Arjantin’deki askersel diktatörlüğün sona ermesinde de etken oldu.

Falkland Savaşı

Falkland Adaları üzerindeki egemenlik sorunu 1964’de Birleşmiş Milletler’de Sömürge Sorunları Komisyonu’nun gündemine geldi. Arjantinlilere göre, Malvinas olarak bilinen adalar Arjantin’in bir parçasıydı. Adaların Güney Amerika’ya coğrafi yakınlığı vardı. Arjantin, İspanya’nın halefi olduğunu ileri sürüyordu. İngiltere, adalar üzerindeki hükümranlığı Arjantin’e devretmeli, yönetimi belirli bir anlaşmaya uygun olarak sürdürmeliydi.

İngiltere ise adada yaşayan İngiliz asıllıların isteklerine aykırı olduğundan, böyle bir düzenlemeye gidemiyordu. İngiltere 1833’den beri adalar üzerinde “işgal ve yönetimi” sürdürdüğünü ve Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın 1. maddesine göre Falklandlılar’a self-determinasyon ilkesinin uygulanması gerektiğini ileri sürüyordu. İngiltere’ye göre Falkland Adaları, Arjantin’in yönetim ve denetimine geçerse sömürge durumu sona ermeyecek, tam tersine başlayacaktı.

Yıllarca süren müzakereler bir sonuç vermeyince Arjantin Falkland ve Güney Georgia Adalarını işgal etti. İngiltere, Güney Amerika’ya hemen bir görev kuvveti gönderdi.

İngiltere, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Ekonomik Topluluğu’nda (AB) büyük diplomatik destek gördü; Arjantin’e ekonomik zorlama tedbirleri uygulandı. 25-26 Nisan 1982 tarihlerinde İngiliz birlikleri Güney Georgia Adasını ele geçirince, Falkland Adalarındaki Arjantin birlikleri komutanı teslim oldu.

Arjantin Devlet Başkanı Galtieri’nin ayrılmasından sonra İngiltere adalardan çekilmedi ve iki ülke arasındaki sorun kesin bir çözüme bağlanamadı. Savaşın sonucunda, 258 İngiliz ve 649 Arjantinli ölmüş, adalar İngiltere kontrolünde kalmaya devam etmiş, fakat Arjantin de adalar üzerindeki hak iddiasından vazgeçmemiştir.