Emeviler Dönemi Nedir

EMEVÎLER, 1. Doğu Emevi Halifeliği, dört halife döneminden sonra Arap imparatorluğumda Muaviye ile başlayan halife ve hükümdar soyu. Mekkeli Kureyş Kabilesi’nden bir ailedir. Önceleri Muhammed Peygamber’e karşı olan Ebu Süfyan, bu ailenin önde gelenlerindendi. Osman da aynı ailedendi. (Beni Ümeye) ancak, Osman daha baştan Peygamber’e katılmış, sonra da üçüncü halife olmuştur.

Mekke’nin Peygamber tarafından alınmasından sonra Ebu Süfyan da Müslüman olarak, Muham-med’in yanında savaşlara katılmış ve aile bireyleri kısa sürede devlet örgütünde önemli görevler almışlardır. Ebu Süfyan’ın oğlu Muaviye de Osman zamanında Suriye valiliğine atanmıştı.

Osman öldürülüp, Ali halife olunca onun halifeliğine karşı çıktı. Ali öldürüldükten sonra, Ali’nin oğlu Hasan’ı kandırıp halifelikten vazgeçirdi ve onun yerine kendisi halife oldu. 1. Muaviye (661-680), Arabistan’ın kutsal kentlerini bırakarak Şam’ı başkent yaptı, ölmeden önce oğlu 1j Yezidi (680-683), kendisinin yerine seçerek islam imparatorluğunda hanedan geleneğini başlattı. Bu imparatorluk, Emeviler zamanında büyük bir gelişme gösterdi:

Doğuda Türkistan’a (709-711). Hindistan’a (710-713) kadar ulaşıldı, batıda Berberilerin yardımı ile ispanya ele geçirildi (711-714). Böylece islam imparatorluğu, Arabistan ve Mısır’dan başka bütün ön Asya ülkelerine. Kuzey Afrika’ya ve Iberik Yarımadası’na kadar yayılmış oluyordu. Muaviye, devlet örgütünü Iran ve Bizans’tan esinlenerek kurmuştu. Para olarak da.Iran ve Bizans paraları kullanılıyordu. Halife Abdülmelik (687-705) reformlar yaparak, imparatorluğu Islamlaş-
tırmaya ve Araplaştırmaya girişti. Arap parası bastırdı. Ticaret ve sanat büyük ölçüde gelişti. Şam’da Kudüs’te Kayveran’da büyük camiler yaptırdı. Emevi Devleti kabileler biçiminde örgütlenmiş olan Arapların siyasetteki kararsızlıkları nedeniyle sürekli bunalımlarla sarsıldı. Şii ve Harici muhalefetine (Yezid, Peyfamber’in torunu, Ali’nin oğlu Hüseyin’i yanındaki yetmiş kişi ile birlikte Kerbe-la’da öldürtmüştü), toplumsal a-daletsizlikler de eklendi.

Arap soyluları her türlü olanaktan yararlandıkları halde, mevali, yani Arap olmayanlar haraç ödemeye zorlandılar (Hişam zamanı, 724-743). iran’da bir ayaklanmanın başını çeken Şii Ebu Müslim, 747-748 arasında Horasan’dan harekete geçerek halife 2. Mer-van’ı (744-750) devirdi. Abbasiler başa geçtiler ve Emevi ailesinden geri kalanları öldürdüler. Yalnız 756’da 1. Abdurrahman bu kıyımdan kurtularak 756’da Endülüs Emevi Devleti’ni kurdu. Endülüs Emevi Devleti, Bağdat halifeliğine rakip olarak en parlak çağma 929 yılında ulaştı.

Büyük Ansiklopedi