Döllenme Nedir

DÖLLENME, erkek gametle dişi gametin kaynaşmasıyla yumurtacığın embriyon durumuna gelmesi. Erkek gamete anterozoit (ya da spermatozoi), dişi gamete oosfer (ya da yumurtacık), döllenmiş yumurtacığa da zigot denir.

Ayrı cinsten iki hücrenin birleşip kaynaşması (döllenme) hem onların tek kaldıkları takdirde ölmelerini engelleyecek, hem de yeni bir canlının oluşmasını sağlayacaktır. Döllenme olayı bilimsel olarak ilk kez XVDI. yy’ın ortalarında açıklandı.

XIX. yy’m ortasında da bitkideki döllenme keşfedildi. Döllenmenin vücut dışında olan türüne dış döllenme denir ve bu tür döllenme suda yaşayan hayvanlarda görülür, insanlarda ve kara hayvanlarında döllenme iç döllenmedir, yani dişinin vücudu içinde gerçekleşir. Genel olarak yumurtacığa ancak bir spermatozoit girer. Kimi böceklerde, sürüngenlerde, köpekbalıklarında birden çok sayıda spermatozoit girdikten sonra bölünme başlar. Yumurta çekirdeği dişi önçekirdeğe, spermato-zoitin başı da erkek önçekirdeğe dönüşür, iki öncekirdeğin birleşmesiyle de döllenmenin temel evresi tamamlanmış olur.

Döllenmenin; çapraz döllenme, kendi kendine döllenme, yapay döllenme gibi türleri vardır. Yumurtacığın doğal koşullar dışında döllenmesi yapay döllenme olarak adlandırılır ve ilk kez 1725 yılında Ludovic Jacobi tarafından bulunmuştur Jacobi dişi sombalığının karnını bastırarak elde ettiği yumurtalarla erkek sombalığının tohunlannı karıştırdı ve yavru sombalığını elde etti. Yapay döllenme, bugün insanlarda da, az da olsa uygulanabilen bir yöntemdir. Böylece belirli nedenlerden ötürü çocuk sahibi olamayan ailelere bu olanağı sağlamaktadır.

Büyük Ansiklopedi