Diyalektik Nedir

DİYALEKTİK, doğanın, toplumun ve düşüncenin kendi içindeki karşıtların çatışması ve sürekli devinimiyle değişime uğraması, gelişmesi süreci. Bu bilimsel anlamının dışında, yöntemli biçimde düşünme ve tartışma sanatı anlamına da gelir. Elealı Zenon’un, çoğunluğun geleneksel düşünce ve davranışlarına karşı yürüttüğü tartışmalar, Aristo’nun çıkış noktası oldu.

Zenon’un diyalektiği, kar-şısmdakilerin düşüncelerinden kanıtlar bolurak onu çürütüyordu. Böylece olumlunun olum-suzlanmasından ötürü Aristota-les, diyalektiği, yanlış sonuçlara götüren uslamalar mantığı olarak niteledi. Sokrates ve Platon ise diyalektiğin olumsuz-lanmasmı benimsediler.

Platon’a göre diyalektik, olumlu kişiliğe (Tez) olumsuz kişilik ile karşı çıkar ve onunla zıtlaşır (Antitez), böylece tartışma yeni bir senteze ulaşır. Diyalektik Kant’-ın başlattığı ve Pichete’den He-gel’e geçen Alman idealizmi ile yeni bir biçime büründü.

Aristo’dan esinlenen Kant, diyalektiği muhakeme ve düş gücünün kaynağı olarak nitelendirdi. Diyalektik düşünceyi, denenmeden hiçbir şey bilinemeyeceği için yanlış düşünme mantığı olarak adlandırdı, idealist Diyalektiği kuramsallaştıran Hegel, onu bilgisel sürecin sav ve karşı-savlarla birleşme; böylece de “saltık varlık olan düşünceye ulaşma” yolu olarak ele aldı.

Hegel’den hareket eden Marx ve Engels, onun diyalektiğinin rasyonel çekirdeğin değerlendirerek, diyalektik ve tarihsel maddeciliği ortaya koydular. Bu görüşe göre diyalektik, bilinçtec bağımsız nesnel gerçeğin hareketinin ve gelişmesinin genel yasal düzenliliği olarak nesnel: yolu çarpmak yeter. Çünkü iş. etkiyen kuvvetin büyüklüğüyle cismin kuvvet yönünde aldığ: yolun çarpımına eşittir, örneğin bir bisikletin ağırlığının yirmi kilogram olduğum: varsayalım.

Bu bisikleti harekete geçirmek için yirmi kilogramlık bir kuvvet gerekir. Bisiklet üç metre uzağa götürü-lürse, yapılan iş 20×3=60 kilogrammetredir.

Örneğimizi değiştirerek ağırlığ-. iki kat olan bir cismi ele alilim. Kırk kilogram ağırlığındaki bu cismi, bu kez bir buçuk metre öteye götürelim. Yapılan iş bu kez 40×1.5=60 kilogrammetredir. Bundan çıkan sonuç, ayır işin büyük bir kuvveti az bir uzaklığa götürerek, ya da küçük bir kuvveti büyük bir uzaklığı götürerek yapılabileceğidir. Dişliler sadece dönme hızını değiştirmeye yaramazlar.

Otomobilin diferansiyelinde olduğu gibi, dönme ekseninin yönünt de değiştirebilirler. Bu tür dişliler konik dişlilerdir. Dişliler motor milinin hızını azalttıklarında, hız azaltıcı; artırdıklarında hız çoğaltıcı dişliler adım alırlar. Mühendisler dişlilerir dönme millerini üç ana sınıfı ayırırlar: paralel dişliler (silindir iki dişli), konik dişliler ve sarmal dişliler.

Saatlerdeki dişliler, zemberek denilen yaydaki kurulu gücü ibrelere aktarmakta kullanılırlar zemberek çok yavaş boşalarak dişlileri birbiri ardınca döndürür. Her dişli, bir öncekinden dahi küçüktür ve bir öncekinden dahi hızlı döner, ibreler en sondaki en hızlı dişliye bağlıdır. Be dişli saniyede bir diş atar. Dişliler boyutları, işlevleri ve dönme hızlarmdaki farklılık nedeniyle çok çeşitli makinelerde kullanılırlar. Kimi kaldırma düzeneklerinde (vinç, kaldıraç gibi) dişlilerin dönme hızı çok. az olup, dakikada birkaç devirdir. Oysa otomobillerde dönme hızı birkaç bin devire kadar çıkar.