Çay Bitkisinin Anavatanı Neresidir?

Telaffuzu (ça) olan sözcük Türkçe, Farsça, Japonca, Hindçe ve Rusça’da çay şeklinde yer almıştır.

Öteki ülkelerin çay için kullandıkları sözcük, Çince t’e kelimesinden etkilenmiş olup çoğu ülkelerde çay için te, tee, tea ve tay sözcükleri kullanılmaktadır (Anonymous 1960).

Çay bitkisinin anavatanı ile ilgili tartışmalar günümüzde de sürmektedir. Çayın adı gibi anavatanı üzerinde de birbirinden farklı yazı ve söylentiler bulunmaktadır.

Kimilerine göre çaym anavatanı Çin’in Güneybatı bölgeleri, kimilerine göre de Hindistan’ın Kuzeybatı bölgeleridir (Zihnioğlu 1960, Kinez 1967, Tekeli 1976 ve Eden 1965). Ancak çayın çok eski bir kültür tarihine sahip olduğu hususunda görüş birliği bulunmaktadır.

Türkiye’de çay bitkisi Doğu Karadeniz Bölgesinde, Rusya Federasyonu (SSCB) hududundan başlayan ve batıda Fatsa’ya değin uzanan alan içerisinde yetiştirilmektedir.

Sahilden yer yer 30 km içerilere giren ortalama 7-8 km derinliğinde olan Araklı-Karadere sınırına değin uzanan bölge, çay yetiştiriciliği için en elverişli bölge olması nedeniyle, birinci sınıf çay bölgesi olarak kabul edilmektedir.

Anılan bölge içerisinde çaycılık sahilden 400-500 m yüksekliğe değin birbirine eklenerek yer yer bir çay denizi oluşturmakta ve kimi yerlerde 1000 m yükseklikte çay bahçelerinin kurulduğu görülmektedir.

Araklı-Karadere’den başlayarak Fatsa ilçesine değin uzanan, çay yetiştiriciliği yönünden göreceli olarak daha az ekonomik bulunan bölge, ikinci sınıf çay bölgesi olarak tanımlanmaktadır.

Uzmanlara göre ikinci sınıf çay bölgesi fındık tarımı için daha uygun ve ekonomik olup, gelecekte doğabilecek gereksinim karşısında bu bölgenin çalılık ve fundalık alanları, çay bitkisi yetiştiriciliği için düşünülmelidir (Anonymous 1983).