Çay Bitkisinin Tarihi

Çay bitkisinin anavatanı ile ilgili tartışmalar günümüzde de sürmektedir. Çayın adı gibi anavatanı üzerinde de birbirinden farklı yazı ve söylentiler bulunmaktadır.

Kimilerine göre çayın anavatanı Çin’in Güneybatı bölgeleri, kimilerine göre de Hindistan’ın Kuzeybatı bölgeleridir (Zihni-oğlu 1960, Kinez 1967, Tekeli 1976 ve Eden 1965).

Ancak çayın çok eski bir kültür tarihine sahip olduğu hususunda görüş birliği bulunmaktadır. Bir söylentiye göre Milattan 2737 yıl önce çay bitkisi Çin’de yetiştirilmiştir.

Büyük Çin İmparatorluğunda tarımın kurucusu olarak anılan İmparator Shen Nung kurduğu çay bahçeleriyle çayın yararlı bir bitki olduğunu halka anlatmaya çalışmış ve çay tarımını geliştirmek için çaba harcamıştır.

Ünlü filozof Confucius M.Ö. 500 yıllarında çaya ait bilgileri derleyip toparlamış ve yararı nedeniyle halka çay içmelerini ve çay bitkisini yetiştirmelerini önermiştir. Büyük saygı, sevgi ve güven kazanmış bir kişi olan Conficius’un çaya olan bu ilgisi nedeniyle Çinli’ler, çayın memleketlerinin ulusal bir bitkisi haline geldiğine inanmışlardır.

Nitekim For-moza kökenli bazı çay paketlerinin üstünde, son zamanlara değin Conficius’un resminin bulunması, bu inancın bir göstergesidir.

Çayın adı, çay kültürünün ilk kez Çin’de başladığının önemli bir başka kanıtı olarak kabul edilmektedir. Çeşitli ülkelerde çay için kullanılan sözcüklerin kökenini Çin dilinde yer alan t’e ve ch’a kelimeleri oluşturmaktadır. Çin dilinde t’e (tau) şeklinde ve ch’a ise (ça) şeklinde te-

laffuz edilmektedir. Telaffuzu (ça) olan sözcük Türkçe, Farsça, Japonca, Hindce ve Rusça’da çay şeklinde yer almıştır. Öteki ülkelerin çay için kullandıkları sözcük, Çince t’e kelimesinden etkilenmiş olup çoğu ülkelerde çay için te, tee, tea ve tay sözcükleri kullanılmaktadır (Anonymus 1960).