Atmaca Yakalama Ağları

A) İki Sopalı Ağlar (Sindomi)

Bu ağlar üçgen olarak işlenir. Bir ucu serbest olarak, iki ucu da düzgün sınk geçirilmek üzere hazırlanır. Sırıklann dip kısımlan birleşir. Sınklann uc kısmına sağlam bir iplik bağlanarak, ağ genişliği kadar açılır.

Sıngın biri tenta kapısının az ilerisinden sağa doğru yere yatınlırken, diğeri de kulübeye bağlı bir kazığa dik olarak küçük bir ip parçası ile hafifçe tutturulur.

Sindomi eski yıllarda daha çok kullanılan bir tuzaktı. Atmaca ağa vurunca dik duran çubuk yere, diğer çubuğun üzerine düşer. Ağ torbalanır, atmaca da yakalanmış olur.

B) Safit Sopalı Ağ (Nefer)

Nefer ağlar kare veya dikdörtgen olarak işlenir. Etrafındaki gözlere naylon iplik geçirilerek, karşılıklı kenar uzunlukları kadar iplikler köşelerde sıkıca bağlanır.

Ağların boyu kadar iki sınk hazırlanır. Sırıkların üst kısmında çatal bulunması ve düz olması gerekir.

Çatalı yoksa çivi çakılarak ucu yukarı doğru bükülerek hazırlanır. Sırıkların biri tentanm kapısından ileriye doğru tenta ile birleştirilerek sağlamca dikilir ve barınağa bağlanır.

Diğer sınk ise ağ genişliği kadar mesafede dikilen bir sırığın sağma dikilir.

Ağın karşılıklı köşelerinden bağlanan başka bir iplik hazırlanan çivi veya çataldan geçirerek ağın diğer köşesi ile birlikte düzeltilerek sırığın alt kısmına kısa bir ip ile tutturulur.

Karşısındaki ip de diğer sırığın altına çekilerek tutturulur. Ağ gerilmiş vaziyete bekler.

Atmaca çarpınca altta tutturulan iplikler sırıktan kurtulur. Üstteki çatala bağlı olan iplikten geriye doğru torbalanır ve atmaca yakalanır.

C) Sabit Ağlar (Boda)

Atmacanın göç yollan üzerinde ağaç dallarına kurulan sabit ağlardır. Ağaç dallan kesilerek açılan yere “L” biçiminde bir dal kesilerek torba biçiminde bir ağ örülür.

Ağın bir yakası 20-30 santimetre yüksek olur. Alçak yakası hazırlanan dala bağlanır, yüksek olan yaka ileriye doğru iplikle çektirilerek, ucu da daim yukarıya doğru uzatılan kısmına düğümlenir ve çubuğa paralel olarak gerilir.

Atmaca hazırlanan dala oturur ve sonra ileriye doğru uçar. Ağın yüksek yakasına çarpınca torbaya doğru düşer. Torba ağdan yukanya çıkamaz ve yakalanır. Bu ağlar rast-gele kurulur. Atmaca kendiliğinden gelip oturursa yakalanır.

Tente Kurup Eğitilmiş Atmaca Kuşları İle Atmaca Avcılığı

Tente kurup atmaca yakalamak için eğitilmiş kuşlardan yararlanılır. Avcı ağını tentenin ilerisine gelecek şekilde kurar. Ancak kuşu, arkadan gelecek yırtıcı kuşlara boğdurmamak için arka ve yanlara ilave ağlar gerer.

Avcı, uçuşu ve kanat cumalarından atmaca ile doğan ve şahin gibi diğer yırtıcı kuşları birbirinden ayırabilecek yetenektedir. Atmaca kanatlarını düz olarak gerer.

Kanat çırpmasını üç kere veya en çok dört kez yapar ve gideceği yöne doğru yönelir. Kanatlarını devamlı çırpan veya aşağı yukarı hareket ettiren kuşların cinsleri farklıdır.

Avcı, gözleme deliğinden ileriden gelecek atmacayı kollarken dürbün kullanabilir. Gelmekte olanın atmaca olduğu anlaşılınca, uzun çubuğa bağlı bulunan kuş, kapıdan dışan çıkarılır.

Görme menziline yanaşınca çubuk yukanya kaldınlır ve tekrar aşağıya indirilir. Çubuk aşağıya inince kuş yerinden uçar. Bu hareket birkaç kez tekrar edilir. Kuşu gören Atma-

ca havada geniş bir daire çizerek dönmeye ve yükselmeye başlar. Yüksekten kanatlarını birleştirerek hızla kuşa doğru gelir. Atmaca o esnada yuvarlak gibi gözükür. Bu duruma “Atmaca, top oldu” denir.

Atmaca gelirken kuşun çubuğu hiç oynatmadan beklenir. Arasıra çubuk yerinde döndürülerek kuşun sadece kanat çırpması sağlanır.

Atmacanın gelişi gözleme penceresinin yanında açılan küçük bir delikten kıpırdamadan takip edilir. Atmaca ağa doğru yanaşınca yere çarpmamak için kanadını açar ve kendini frenlemek ister. Kanat sesi duyulunca kuş geriye doğru çekilir.

Atmaca kuşun kaçtığını zannederek kuşa doğru hızla uçar ve ağa çarparak yakalanır.

Atmacanın gelişi sırasında çubuğu hareket ettirmek, gözleme penceresinden gözükmek veya kanat sesi gelmeden kuşu geriye çekmek atmacayı kaçırır.

Halk dilinde Atmaca kaydı (esttu) denir. Atmaca geleceği anda hızla yukarıya doğru diklenir ve yönünü değiştirerek kaçar. Atmaca yakalanınca “opcopi” (tuttum) diye naralar atılır. Havaya mermi patlatılır. Karşılıklı olarak diğer avcılarla haberleşme sağlanır.