Atlas Okyanusu (Derinliği)

Amerika anakarasını Avrupa ve Afrika a-nakarasından ayıran okyanus. Atlantik de denir. Kimi coğrafyacılar. Kuzey Buz Denizi’ni de Atlas Okyanusu içinde sayarken, kimileri de kuzeyde Büyük Britanya adaları, izlanda ve Green-land ile sınırlandırırlar.

Birinci durumda yüzölçümü 106.200.000 km2; ikinci durumda 81.000.000 km2 olarak kabul edilir. Atlas Okyanusu, güneydoğuda Hint Okyanusu ile ve güneybatıda Drake Boğazında Büyük Okyanus ile karşılaşır.

Uzunluğu yaklaşık olarak 15.000 km’dir. Genişliği değişir. En dar bölge, Afrika’daki Palmas Burnu ile Güney Amerika’daki Sao Roque Burnu arasıdır (2.840 km). Atlas Okyanusunun oluşumu konusunda değişik savlar vardır. Bunlardan birine göre, eski çağlarda şimdi su altında kalmış Atlantis adlı bir kara parçası vardı ve Atlas Okyanusu, bu karanın sulara gömülmesi sonucu oluştu.

Wegener’e göre ise bütün karalar bir zamanlar birleşikti ve çevresini sular kaplamıştı. Jeolojik zamanlardan birinde karalar parçalanarak ayrıldı ve birbirinden uzaklaştı. Kitleler arasında kalan derin çukurlardan birini de Atlas Okyanusu doldurdu ve bugünkü biçimini üçüncü zaman sonunda aldı. Ortalama derinliği 4.0005.000 m arasında değişen Atlas Okyanusu’nda çok daha derin çanaklar vardır. En derin yeri, Dominik Cumhuriyeti’nin kuzeydoğusundaki Milwauke çukurudur (9.225 m).

Islanda’dan başlayıp Antarktika’ya kadar — daha çok kıyıya paralel olarak uzanan— sıradağ görünüşündeki en uzun sırt, 3.000 m derinliktedir. Bu sırtın tepeleri olan adaların en önemlileri Azor Adaları, Sao Paolo, Ascension ve Tristan de Cünha adalarıdır. Okyanus içinde kalan öteki adaların başlı-caları; Greenland, izlanda, irlanda, Büyük Britanya, New Foun-land. Kanarya Adaları, Büyük ve Küçük Amiller, Yeşilburun Adaları ve Güney Sandwich’tir.

Atlas Okyanusu’nda, yaladığı kıyıların iklimin büyük ölçüde etkileyen çeşitli akıntılar görülür. Bunların en önemlisi Gulf Stream’diT. Tropikal kesimin sıcak sularını kuzeye taşıyan Gulf Stream’dan başka, kuzeyin soğuk sularını güneye indiren Labrador akıntısı da önemlidir.