Ataullah Efendi Kimdir?

Şanizade, Türk bilgini (İstanbul 1771 – Tire 1826). Süleymaniye medresesinde tıp, Mü-hendishane’de gökbilim, matematik müneccimlik okudu. Müderris (1785). Vakanüvis, 1808 sonlarından başlayarak tarihin yazmaya haşladı .

Yaşadığı dönemin en iyi hekim olmasına karşın, Halet Efendi’nin hekimbaşı Behçet Efendi’yi koruması nedeniyle he-kimbaşılığa getirilmedi; üstelik vaka-nüvislik görevinden de uzaklaştırıldı (1826).

Bu nedenle vekayinamesi ancak 1821 sonlarına dek gelir; geri kalan 5 yıllık süreyle ilgili müsveddeleri. yeni vakanüvis Sahalarşeyhizade Esad Efendi’ye verdi. Tire’ye sürüldü (1826). Fransızca, Latince, Arapça ve Farsça biliyordu. Tıp, biyoloji, cebir, geometri, gökbilim ve müneccimlik konularında uzmandı. Deniz ve kara coğrafyası, sahra, kale tahkimatı ve deniz savaşları üstüne birçok çeviri yaptı.

Müzik, resim ve hat ile de ilgilendi. Şiirde Atâ mahlasını kullandı.

Başlıca yapıtları : Tarih-i Şanizade (Şanizade Tarihi), Kavanin-ül-Asakir -il-Cihadiye (Savaş Askerlerinin Yasaları) [1819], Tanzim-i Piyadegân ve Süvariyan (Piyade ve Süvarilerin Düzenlenmesi), Kavanin-i Cerrahin (Cerrahların Yasaları) [1828], Istılahat-ı Etibbâ (Hekimlerin Terimleri), Müf-redat-ı Eczay-ı Tıbbiye (İlaçların İlkel Maddeleri), Mürekkebatı Eczay-ı Tıbbiye (İlaçların Bileşimleri), Usul-i Hisab (Matematik), Usul-i Hendese (Geometri) vb.