Ahmed Dede

Miineccimbaşı, Osmanlı din adamı, tarihçi ve müzikçisi (Selanik 1631 – Mekke 1702). Selanik’te mevlevi şeyhi Mehmed Efendi’nin öğrencisi; sonra, Galata mevlevihanesi şeyhinin hizmetine girdi (1654).

Devrin ünlü bilim adamlarından hadis, mesnevi, usul ve mani dersleri aldı. Mantık, hikmet, tıp, matematik ve tabiye okudu. Saraya miineccimbaşı oldu (1665). Padişahın müsahibi. Mehmed IV tahttan indirilince görevden uzaklaştırıldı, Kahire’ye sürüldü. Mekke ve Medine mevlevihanesinde bulundu.

Ahmed Dede gerçek ününü tarih alanındaki çalışmalarıyla kazandı ve Müneccimba?ı Tarihi adlı yapıtıyla ünlü tarihçiler arasına girdi; Müneccim -başı Tarihi, en eski çağlardan başlayarak bazı nüshalarına göre 1673, bazılarına göreyse 1684 yılına dek gelen bir dünya tarihidir.

Öbür yapıtlarından bazıları: Risale fi Tahkik-ül-Masdar (Mastarın İncelenmesi Üstüne Kitap), Feyz-ül-Harem (Mekke ve Çevresinin Fazileti) vb. Ahmed Dede şiirle ve müzikle de uğraştı: Aşık mahlasıyla yazdığı Arapça, Farsça, Osmanlıca şiirler arasında Ri-sale-i Rusikiye (Müzik Kitabı) adlı biri kitabı da vardır.